Een scheepsreliëf nader bekeken

Kort na mijn aanstelling in 2009 bestond het Allard Pierson Museum 75 jaar. Dat moest gevierd worden met een mooie aankoop, die gefinancierd werd door de onvolprezen Vrienden van het APM. Het werd een prachtig scheepsreliëf dat een prominente plek inneemt in de Romeinse afdeling. We zien twee schepen een haven uitvaren en rechts zien we een loodsbootje. In de toren rechts zien we ook nog twee vrouwen die de schepen lijken uit te zwaaien. Het rechter schip vervoert (wijn)tonnen en het linker schip amforen.

20160707_095735 20160707_100718 20160707_095710

Af en toe wordt het zware reliëf verplaatst door collega’s van Crown en onlangs nam ik de gelegenheid te baat om ook de achterkant eens goed te bekijken en te fotograferen. Net zoals bij schilderijen vertelt de achterzijde een heleboel. Er was enige discussie of het onderdeel was van een monument of dat het de voorzijde van een sarcofaag zou betreffen. Maar na het zien van de sporen aan de achterkant is hierover geen twijfel meer. Duidelijk zichtbaar zijn de aanzetten van de bodem en de zijkanten. We hebben dus te maken met de voorzijde van een sarcofaag, mogelijk van en handelaar die zijn geld verdiende met zeehandel.

detail_mozaiek_getty  detail_scheepsrelief1  Port Scene (detail), A.D. 1-300, North Africa, stone and glass. Courtesy of the Ferrell Collection

De voorzijde stelt ons ook nog voor raadsels. We vermoeden dat deze kleurrijk beschilderd was en hiervan zijn ook wel enkele minimale sporen van teruggevonden.  De figuren die in de masten klimmen zouden dan ook wel eens kleren aan hebben gehad.  Althans de vooronderstelling is dan dat die kleren geschilderd waren. Bij twee figuren die op het dek staan lijken wel een broek aan te hebben. Als we naar mozaïeken kijken met vergelijkbare scenes (nu te zien in de Getty Villa) dan zien we dat de figuren in die in de touwen klimmen toch geen kleren aan hebben en naakt zijn afgebeeld, zoals we dat bij veel mythologische voorstellingen zien.

14191999_10208680564504283_6949361064764262858_n

Tijdens het museumcamp 2016 (zie ook: video museumcamp) was een van de 17 groepen bezig om voor dit scheepsreliëf een presentatie te maken. Deze link geeft een kort verslag. Binnenkort gaan we de projectie van de kleuren in de Romeinse afdeling verder uitwerken en opnemen. Wordt dus vervolgd.

2019-02-03T12:01:41+00:00

About the Author:

Wim Hupperetz (1966) is directeur van het Allard Pierson (een samengaan van het Allard Pierson Museum en de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam) en Bijzonder hoogleraar Nederlandse cultuurgeschiedenis, in het bijzonder de studie der voorwerpen aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. Hij is adviseur van de Raad voor Cultuur en voorzitter van de commissie Musea. Al meer dan 15 jaar is hij actief in EU projecten gerelateerd aan digitaal erfgoed en de toepassing in musea. In 2014 initieerde hij ArcheoHotspots, in 2015 het Digital Museum Lab en in 2016 MuseumCamp. Momenteel richt hij zich op de vernieuwing van het Allard Pierson.