Lente in Waterland

Het is voorjaar. Het weer werkt nog niet helemaal mee, maar toch hebben we af en toe een prachtige lentedag. Wat kun je dan beter doen dan de fiets te pakken om in de omgeving van Amsterdam van de natuur te gaan genieten.

Voor mijn vertrek raadpleeg ik in de Artis Bibliotheek Natuurleven in & om Amsterdam, gids voor den wandelaar door F. Koster uit 1939. Ik ben nieuwsgierig wat er over Waterland in het boek staat en wat er in al die jaren veranderd is. De inleiding spreekt mij meteen al aan: ‘Maar wel kan iedereen zijn wandeling of fietstocht op hooger plan brengen door belangstelling te ontwikkelen voor alles wat hem buiten treft, om die belangstelling te prikkelen is dit boekje geschreven’ Misschien is deze blog wel geschreven om iedereen te prikkelen om eens Waterland in te fietsen.

“Waterland is doorsneden door de verschillende dieën, waters, die afkomstig zijn van oude kreken die uitkwamen in de Zuiderzee. Daardoor zijn er slechts enkele wegen die Waterland doorsnijden en een landschap van intieme rust scheppen,” aldus F. Koster. Volgens de schrijver heeft het gebied “Weinig weet van toeristen, die gaan immers allemaal naar Monnikendam en Marken, hier leeft men nog o zoo rustig, onberoerd van de onrust der steden, stil in zich zelf teruggetrokken.”

Afgezien van de fietsers en wandelaars die op zondag Waterland bezoeken, blijft het ook nu een rustig gebied. Het mooist is dat te ervaren op de Aandammer voetbrug, zoals Koster het al als volgt beschreef: “U moet aan het einde van de Belmermeerpolder gekomen, boven op het hooge gebogen bruggetje gaan staan. Aan alle kanten blinkt het water, een paar oude houten boerderijen passen daar goed in het landschap, en nog vrij ver af ziet U dorpjes liggen met op de achtergrond de zwaren dijk van de vroegere Zuiderzee. Dit punt vinden wij een der mooiste van heel Waterland, vooral natuurlijk weer in den vroegen zomer, als de weiden bloeien en de grutto’s, kieviten en leeuweriken, de lucht vullen met hun klanken, beneden aan het brugje, zonnedauw en dopheide te voorschijn komen en bloeien gaan.”

Na een half uur fietsen bereik ik  het bruggetje, dat midden in Waterland ligt. Verheugend is het om te constateren dat er in de 77 jaar aan het landschap niet veel is veranderd. Zelfs de Poppendammergouw, die vroeger eindigde in een fietspad (zie kaart) is eigenlijk nog steeds te smal voor auto’s. En bovendien staat het hier net als in 1939 regelmatig halverwege onderwater. Aan het eind van de weg kun je vanaf april, net als vroeger, door de weilanden naar het pontje lopen, dat je over de Holysloter Die naar het gelijknamige dorpje vaart. In het voormalige dorpshuis kun je koffie drinken en dat is een voortuitgang.

Kaart van Waterland 1938, let op de gestippelde fietspaden, die nu smalle wegen zijn geworden. Ook het pontje bestond toen al.

Nog steeds kijk ik vanaf de brug over het platte landschap naar Monnikendam en de Zuider IJdijk in de verte. Nog steeds broeden er grutto’s en kieviten. Met heel veel geluk kun je ook nog een enkele Veldleeuwerik horen zingen. Het gebied is verrijkt met de vele grauwe ganzen die hier hun kroost grootbrengen en een enkele brandgans die is overgeblevenen van de 10.000 die tegenwoordig in de winter voedsel zoeken in dit gebied. Dit is en blijft toch de meest idyllische plek van Waterland, die ik iedereen kan aanraden om eens te bezoeken.