Onder die titel presenteerde KVB Boekwerk een onderzoek naar het veranderende koop- en leesgedrag van de boekenconsument in de afgelopen tien jaar. Het gaat dus om de periode 2009-2018. Doel was onder meer clichés te bevestigen dan wel te ontkrachten over de lezer. Is dat nu inderdaad in Nederland vooral de groep 50+-vrouwen? En klopt het dat 20% van de Nederlandse bevolking nooit een boek koopt of leest? U kunt zelf nagaan tot welke groep u behoort want bij het onderzoek werden vier categorieën kopers onderscheiden. De zware gevallen kregen het predikaat heavy, zij kopen minimaal maandelijks een boek. De medium-gevallen kopen een of twee keer per kwartaal een boek. De light-koper haalt een tot twee keer per jaar een boek in huis. De categorie Nederlanders die nooit een boek koopt wordt afgedaan met de term nooit. Het vergt even wat logisch denkwerk om de cijfers die dan volgen te doorgronden. En ook zal het voor de meeste heavy-kopers, waaronder u zichzelf vast en zeker rekent, af en toe slikken zijn. Maar de cijfers dan.
Het aantal heavy– en medium-kopers is gedaald van 45% naar 31%. Het aantal light-kopers is daarentegen weer gestegen van 41% naar 49%. De groep ‘nooit’ steeg van 15% naar 20%. In absolute aantallen betekent dit dat er 1,5 miljoen minder regelmatige boekkopers zijn, maar 1,6 miljoen méér incidentele kopers. Het aantal mensen dat nooit een boek koopt, is met 800 duizend gestegen. Als we echter in ogenschouw nemen dat de bevolking gedurende de onderzoeksperiode groeide met 750 duizend komt het er grosso modo op neer dat het aantal boekkopers in Nederland nauwelijks is veranderd. 11,8 miljoen mensen kopen boeken.
Het aantal vrouwen dat regelmatig een boek koopt is gedaald van 50% naar 35%, maar het aantal vrouwen dat incidenteel een boek koopt is 1 miljoen. Daarbij is de voornaamste doelgroep tussen de 40 en 54 jaar oud. Bij mannen zijn dat de 65-plussers. Al bij al bestaat de groep boekkopers voor 53% uit vrouwen.
Nog een opvallend gegeven uit dit onderzoek: het aantal hoogopgeleide regelmatige boekkopers, de groepen heavy en medium, is gedaald van 62% naar 41%. Maar omdat er meer hoogopgeleiden zijn pakt het in absolute aantallen wel wat minder negatief uit.
Wat zegt dit over het lezen? In 2009 waren onder de boekenkopers de heavy lezers nog in de meerderheid. In 2018 zijn er meer light lezers. Van de kopers is in 2018 33% heavy lezer (tegen 49% in 2009). Het aandeel light lezers onder kopers is gestegen van 39% naar 50%.
KVB Boekwerk constateert aan het eind van het onderzoek dat het fors toenemend aantal light-kopers en –lezers meer begeleiding vraagt van de boekhandelaar. Die conclusie begrijp ik niet helemaal, want volgens mij kan de heavy-koper van weleer nog steeds uitstekend zelf bepalen wat hij kopen wil. Hij geeft alleen gemiddeld meer tijd en geld uit aan andere dingen. Maar het is fijn te lezen dat er nog steeds ruim 11 miljoen mensen zijn die boeken kopen, ook als is het er maar één per jaar. We zijn nog niet van die boeken af!